Oleksandra Paskal, een jonge Oekraïense turnster, is een symbool geworden van veerkracht, kracht en vastberadenheid. Haar verhaal heeft harten over de hele wereld geraakt. Oleksandra’s linkerbeen werd geamputeerd nadat zij ernstige verwondingen had opgelopen bij een Russische raketaanval. Toch heeft deze tragedie haar geest niet gebroken. Tegenwoordig voert ze al haar gymnastiekroutines uit op een beenprothese, waarbij ze gelijke tred houdt met de andere atleten in haar team. Ondanks alles heeft Sasha [een verkleinwoord voor Oleksandra] de ritmische gymnastiek niet opgegeven en blijft ze strijden. Ze ondersteunt ook actief liefdadigheidsevenementen voor de Oekraïense strijdkrachten en inspireert anderen om nooit de moed te verliezen.

De familie Paskal was aangekomen in een recreatiecentrum in de nederzetting Zatoka, in de oblast Odessa, in de hoop tijd door te brengen met dierbaren en te ontsnappen aan de constante luchtaanvallen, sirenes en bombardementen. Alles veranderde in een oogwenk. Er werd een luchtalarm afgegeven en bijna onmiddellijk trof een raket het gebouw waar Sasha en haar moeder verbleven.

Mariia Paskal, de moeder van Sasha, herinnert zich hoe de ontploffingsgolf haar dochter overspoelde met puin. Ook zij raakte gewond, hoewel haar verwondingen niet zo ernstig waren. De kleine Sasha droeg echter de volle kracht van de klap en werd vastgepind door betonpuin. Ze werd alleen gered dankzij de snelle acties van buren die haar te hulp snelden.

“Het is echt een wonder dat we het hebben overleefd”, zegt Mariia. “De explosie was zo intens dat ik niet meteen begreep wat er was gebeurd. Toen ik weer bij bewustzijn kwam, zag ik Sasha gevangen onder een betonnen plaat. Ik begon om hulp te schreeuwen. De buren snelden haar te hulp: ze vonden stokken om het puin te ondersteunen en samen slaagden we erin mijn dochter te bevrijden uit de val die fataal had kunnen zijn.

“Ze had een open breuk in haar arm, vier gebroken ribben, ernstige kneuzingen op haar hoofd en haar pink was afgescheurd. Maar het ergste was dat de plaat haar been verbrijzelde”, voegt Mariia eraan toe. “In het ziekenhuis werd Sasha onmiddellijk naar de intensive care gebracht. Ze bracht 15 dagen door in coma. Helaas, ondanks alle inspanningen van de artsen, slaagden ze er niet in haar beentje te redden en moesten ze het amputeren. Zo begon onze lange reis naar herstel.”

Na behandeling in Oekraïne moest Sasha in het buitenland revalideren en een bionische prothese krijgen. Minder dan twee maanden later kon ze weer lopen. Het was geen gemakkelijke reis, zowel fysiek als mentaal. Ze moest fantoompijnen overwinnen, wennen aan de nieuwe realiteit en zichzelf opnieuw accepteren.

Maar Sasha’s atletisch vermogen en haar onwankelbare vastberadenheid om terug te keren naar de gymnastiekmat werden haar grootste motivatie. Zodra ze meer zelfvertrouwen kreeg met de prothese, hervatte ze de ritmische gymnastiektraining – een sport waar ze al sinds haar vierde dol op was.

“Toen we thuiskwamen, ging ik meteen naar mijn coach, Inha Valeriivna Kovalchuk”, zegt Sasha. “Ze steunde me en zei dat ik weer kon gaan trainen. In het begin was het moeilijk – ik was zelfs bang om een radslag te maken. Ik moest alles vanaf het begin langzaam opnieuw leren en me aanpassen aan de prothese. Maar na verloop van tijd werd het gemakkelijker. Dit was voor een groot deel te danken aan mijn coach, die er altijd was om te helpen, maar het nooit rustig aan deed.”

“Ik train op hetzelfde niveau als de andere meisjes en niemand heeft medelijden met me”, voegt Sasha eraan toe. “Tegenwoordig train ik vijf keer per week, waarbij elke sessie drie uur duurt. Ik train net zo hard als de andere meiden in de groep. Soms is het moeilijk. Mijn stomp kan veel pijn doen als ik de prothese omdoe, maar ik duw door en ga op de mat staan. Zoals Inha Valeriivna zegt: ‘Succes in de sport vereist karakter; zonder dat schiet je tekort’.”

Minder dan een jaar na de tragedie begon Sasha weer te concurreren. Ze won goud in haar eerste wedstrijd na de blessure en voerde een solo-routine uit op het gymnastiekkampioenschap in haar geboorteplaats Chornomorsk in de oblast Odessa.

“Ik maakte me helemaal geen zorgen, want ik had al veel getraind. Alles ging geweldig en ik stond op de eerste plaats. Het motiveerde me nog meer om harder te werken”, zegt Sasha.

Sasha’s verhaal is voor velen een voorbeeld geworden. Haar geestkracht en verlangen om terug te keren naar haar favoriete sport hebben mensen geïnspireerd, niet alleen in Oekraïne, maar ook in het buitenland.

Vandaag de dag is Sasha een graag geziene gast op vele evenementen, toernooien en liefdadigheidsevenementen. Haar optredens vestigen de aandacht op belangrijke onderwerpen en haar verhaal motiveert duizenden mensen. Ze heeft atleten, politici, kunstenaars en gewone Oekraïners ontmoet die haar uithoudingsvermogen bewonderen.

Later was Oleksandra een winnaar van het liefdadigheidsevenement Children-Heroes en werd ze geëerd met de Courage in Time of War-prijs. Ze ontmoette de First Lady van Oekraïne, Olena Zelenska, andere kindhelden en Patron, de geliefde explosievenspeurhond van de Oekraïners en mascotte van de staatsnoodhulpdienst van het land.

Ze nam deel aan het Weense bal in Kiev en boeide iedereen met haar gratie. De voorbereidingen waren intensief, want de tijd dringt.

“Maar uiteindelijk hebben we het gedaan – we dansten prachtig en ik werd overweldigd door positieve emoties. Het was ongelooflijk!” Sasha deelde.

Ze verscheen ook in het tv-programma Ukraine of Incredible People, waar ze een oprecht optreden gaf op een nummer van Okean Elzy, een van de meest gerenommeerde bands van Oekraïne. Haar geestkracht en gratie lieten zowel de juryleden als het publiek met ontzag achter.

“Ik weet niet of je beseft hoeveel je ons allemaal inspireert”, vertelde zangeres Nadia Dorofieieva haar tijdens de show.

Daarna volgde het prestigieuze toernooi om de Rizatdinova Cup, waar Oleksandra een speciale gast was. De oprichter, Olympisch medaillewinnares Hanna Rizatdinova, schreef op sociale media:

“We hebben allemaal rolmodellen nodig. Oleksandra Paskal is er een voor mij. Ze heeft een ongelooflijk sterke wil, is vastberaden en oprecht. Sasha is een ware belichaming van de veerkracht van Oekraïne. Bedankt voor je optreden op ons toernooi – het is een eer voor mij.”

In februari 2025, ter gelegenheid van de derde verjaardag van de grootschalige oorlog, gaf Sasha een liefdadigheidsoptreden in Londen op een lied van Sviatoslav Vakarchuk, zanger van Okean Elzy. Het evenement, gehouden in een van de meest gerenommeerde theaters van de stad, bestond uit het Veriovka Ukrainian Folk Choir, zangeres Susana “Jamala” Jamaladinova – de Oekraïense winnares van het Eurovisie Songfestival 2016 – en Vakarchuk zelf. Het doel was om geld in te zamelen voor de revalidatie en protheses voor Oekraïense soldaten.

Tijdens haar bezoek aan Londen bezocht Sasha de Oekraïense ambassade in het VK en ontmoette ze Valerii Zaluzhnyi, de Oekraïense ambassadeur in het VK en voormalig opperbevelhebber van de strijdkrachten. Deze ontmoeting was heel bijzonder voor haar en de foto’s van de twee gingen viraal op sociale media.

Maar dit was niet haar eerste bezoek aan Londen. In oktober 2024 schreef Sasha voetbalgeschiedenis door de teams Shakhtar en Arsenal het veld op te leiden tijdens een Champions League-wedstrijd. Ze reisde op uitnodiging van Shakhtar met het Oekraïense team naar de Britse hoofdstad.

Mariia kan met trots zeggen dat Sasha’s schema nu tot op de minuut is gepland – school, ritmische gymnastiek, zwemmen, liefdadigheidsevenementen… Sasha zelf is actief betrokken bij liefdadigheidswerk en helpt het Oekraïense leger.

“Sasha heeft in de twee en een half jaar sinds haar vreselijke blessure nooit zwakte getoond, omdat ze begrijpt dat ze voor velen een rolmodel is geworden”, zegt Oleksandra’s moeder.

Ondanks alle uitdagingen weigert de kleine Oleksandra haar dromen op te geven. Ze wil deelnemen aan grote internationale toernooien en, op een dag, aan de Paralympische Spelen. Sasha gelooft niet alleen in haar dromen, ze werkt elke dag hard om ze waar te maken.

“Ik droom van vrede. Ik wil dat kinderen gezond zijn en nooit oorlog zien. Ik wil dat kinderen met een handicap zoals ik sterk blijven en vooruit blijven gaan. Ik droom er ook van om een hond te hebben, hoewel ik er geen kan krijgen vanwege mijn allergieën. Het liefst wil ik heel graag naar de Paralympische Spelen gaan en daar Oekraïne vertegenwoordigen. Als ik hard genoeg train, geloof ik dat het zal gebeuren!” zegt Sasha.

Dit artikel is tot stand gekomen met de medewerking van CFI, Agence Française de Développement Médias, als onderdeel van het Hub Bucharest-project, met de steun van het Franse ministerie van Buitenlandse Zaken.

Vertaling: Artem Yakymyshyn

Bewerken: Susan McDonald

—————————————–

Lex talionis
in hostem omnia vici

Si vis pacem, para bellum
Slava Ukraini

Dona nobis pacem